Vụ nổ "chớp sóng vô tuyến" sáng nhất từng được phát hiện có thể giúp giải mã bí ẩn vũ trụ

• Admin
• Tháng 8 28, 2025

Các nhà thiên văn học đã phát hiện vụ nổ "chớp sóng vô tuyến" sáng nhất từ trước đến nay, mở ra hy vọng làm sáng tỏ một trong những hiện tượng bí ẩn nhất của vũ trụ.

Một nhóm nhà khoa học đã ghi nhận tín hiệu mang tên FRB 20250316A, được đặt biệt danh “RBFLOAT” (Radio Brightest Flash Of All Time), xuất hiện ngày 16/3 từ thiên hà NGC 4141, cách Trái Đất khoảng 130 triệu năm ánh sáng. Kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Astrophysical Journal Letters.

Vụ nổ vô tuyến nhanh, hay FRB (Fast Radio Burst), là chớp sóng vô tuyến cực mạnh chỉ kéo dài vài phần nghìn giây. Hiện tượng này lần đầu được phát hiện năm 2007, song nguồn gốc chính xác vẫn là một ẩn số. Với hệ thống kính thiên văn CHIME (Canadian Hydrogen Intensity Mapping Experiment) và dàn kính mới mang tên Outriggers, các nhà khoa học đã lần đầu xác định được vị trí chính xác của RBFLOAT trong không gian, chỉ trong khu vực khoảng 45 năm ánh sáng.

“Nhờ Outriggers, chúng tôi không chỉ định vị được trong phạm vi thiên hà, mà còn thu hẹp đến môi trường sao cụ thể” - bà Amanda Cook, đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học McGill (Canada), cho biết.

Sau khi phát hiện tín hiệu, các nhà khoa học sử dụng kính viễn vọng không gian James Webb để quan sát. Họ ghi nhận một nguồn sáng hồng ngoại yếu gần vị trí phát ra RBFLOAT, gợi ý khả năng liên quan đến sao từ - những lõi sao chết có từ trường cực mạnh. Điều này củng cố giả thuyết cho rằng sao từ chính là nguồn gốc của nhiều vụ nổ vô tuyến nhanh.

Theo nhóm nghiên cứu, RBFLOAT giải phóng năng lượng tương đương 4 ngày phát sáng của Mặt Trời chỉ trong chưa đầy 1 giây. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên một vụ nổ vô tuyến nhanh không lặp lại được định vị chi tiết đến vậy.

Các quan sát bổ sung từ kính MMT ở Arizona và Keck II tại Hawaii cũng cho thấy tín hiệu phát ra từ nhánh xoắn ốc của một thiên hà - khu vực thường diễn ra quá trình hình thành sao. Tuy nhiên, vị trí của RBFLOAT lại nằm ngoài vùng tạo sao, cho thấy có thể sao từ đã di chuyển khỏi nơi hình thành ban đầu.

Hiện các nhà khoa học tiếp tục theo dõi để xác định liệu RBFLOAT có lặp lại hay không, hay đây chỉ là vụ nổ đơn lẻ. Nếu được xác nhận, điều này có thể mở ra hướng nghiên cứu mới rằng vũ trụ tồn tại nhiều dạng nguồn phát FRB khác nhau, thay vì một cơ chế duy nhất.

“Dù RBFLOAT có lặp lại hay không, chúng tôi tin rằng hiện tượng này sẽ là chìa khóa giúp giải mã những bí ẩn lớn nhất của vũ trụ”, nhóm tác giả nhấn mạnh.